Een plots gevoel van andere realiteit: wat is het?
Veel mensen maken het minstens één keer in hun leven mee: het moment waarop je wakker wordt of ergens bent en plots het gevoel hebt dat de realiteit 'anders' aanvoelt. Alsof je in een parallelle wereld bent beland of een droomwereld. De ruimte lijkt vreemd, mensen gedragen zich iets anders dan je verwacht, of je voelt je simpelweg losgekoppeld van de werkelijkheid zoals je die ervaart. Wat kan dit gevoel verklaren en hoe ga je ermee om?
Het fenomeen van derealisatie
Wat is derealisatie precies?
Dit fenomeen wordt vaak gelinkt aan derealisatie, een psychologisch verschijnsel waarbij de wereld om je heen onwerkelijk of afstandelijk aanvoelt. Mensen beschrijven dit alsof ze een dromerige waas ervaren of alsof ze naar hun omgeving kijken door een glazen wand. Dit kan plotseling optreden en enkele minuten tot uren duren. In sommige gevallen kan het ook chronisch worden, afhankelijk van de onderliggende oorzaak.
Oorzaken van derealisatie
Derealisatie kan verschillende oorzaken hebben. Stress, angststoornissen, slaapproblemen, hyperventilatie en zelfs een verandering in de bloedsuikerspiegel kunnen dit gevoel triggeren. Ook oververmoeidheid of het gebruik van bepaalde drugs of medicatie kunnen het oproepen. Soms komt het voor bij mensen met depersonalisatie-derealisatiestoornis, een psychische aandoening waarbij men zich vervreemd voelt van zichzelf en/of de omgeving.
Andere mogelijke verklaringen
Neurologische oorzaken
Naast psychische oorzaken zijn er ook neurologische verklaringen. Een plots gevoel van 'andere realiteit' kan te maken hebben met een tijdelijke verstoring in de informatieverwerking van je hersenen. Bijvoorbeeld door migraine-aura, epilepsie of een tijdelijke doorbloedings-/zuurstofstoornis in de hersenen. In uitzonderlijke gevallen kan het wijzen op een neurologische aandoening. Neem daarom contact op met een arts als dit gevoel regelmatig voorkomt of lang blijft duren.
Slaapgerelateerde verklaringen
Een andere veelvoorkomende verklaring is een verstoring van het slaappatroon. Als je abrupt wakker wordt uit een diepe of lucide droom, kan je brein soms moeite hebben om realiteit en droom te onderscheiden. Dit kan leiden tot het tijdelijk gevoel dat je nog in een alternatieve werkelijkheid zit. Vooral bij mensen die last hebben van slaapstoornissen zoals narcolepsie of slaapverlamming komt dit vaker voor.
Hoe ga je om met dit gevoel?
Wanneer je ervaart dat je je plots in een andere realiteit lijkt te bevinden, is het belangrijk om jezelf gerust te stellen. Blijf kalm, doe ademhalingsoefeningen en probeer jezelf te aarden door bewust aandacht te geven aan je zintuigen: wat zie je, hoor je en voel je? Als dit gevoel vaker voorkomt, schrijf dan op wanneer het gebeurt en bespreek het met een arts of psycholoog. Zo kan er indien nodig dieper onderzocht worden of er een medische of psychische oorzaak aan ten grondslag ligt.
Conclusie
Het gevoel dat je plots in een andere realiteit wakker wordt, kan beangstigend zijn, maar is vaak tijdelijk en onschuldig. In veel gevallen is het een gevolg van stress, slaapgebrek of een tijdelijke hersenreactie. Toch is het belangrijk om naar je lichaam te luisteren en professioneel advies in te winnen als het regelmatig optreedt. Begrip van het fenomeen helpt om ermee om te gaan en gerustgesteld te zijn dat je niet 'gek' wordt, maar slechts een bekend neuropsychologisch verschijnsel ervaart.
