Wat betekent 'op z'n Belgs'?
De uitdrukking 'op z'n Belgs' wordt vaak gebruikt in zowel dagelijkse gesprekken als in de media om een bepaalde manier van handelen of organiseren te omschrijven. Het verwijst doorgaans naar een typisch Belgische aanpak die als inefficiënt, omslachtig of complex wordt beschouwd, maar tegelijk vaak ook pragmatisch en compromisgeoriënteerd is. Hoewel het zowel spottend als liefdevol bedoeld kan zijn, draagt de uitdrukking in de meeste contexten een lichte vorm van kritiek in zich.
De oorsprong van de uitdrukking
De precieze oorsprong van 'op z'n Belgs' is moeilijk vast te pinnen, maar de uitdrukking heeft zich in de loop van de tijd ontwikkeld als een soort nationaal zelfbeeld. België kent sinds zijn ontstaan een ingewikkelde staatsstructuur met meerdere taalgebieden, gemeenschappen en regeringsniveaus. Deze complexiteit heeft geleid tot een bestuurlijke cultuur waarin oplossingen vaak voortkomen uit compromissen tussen de verschillende groepen. Dit compromisdenken en de daaruit voortvloeiende inefficiëntie hebben bijgedragen aan het ontstaan van de term 'op z'n Belgs'.
De invloed van de taalgrens
Een van de belangrijkste factoren die het 'op z'n Belgs' handelen bepalen is de taalgrens tussen Vlaanderen en Wallonië. De noodzaak om constant te onderhandelen tussen Franstaligen en Nederlandstaligen zorgt ervoor dat beleidstrajecten vaak lang aanslepen. Deze situatie heeft bijgedragen aan het beeld dat België zelden snel of eenvoudig beslissingen neemt, en dat regels of wetten vaak verwaterd worden om iedereen tevreden te stellen.
Voorbeelden van 'op z'n Belgs' beleid
Een bekend voorbeeld van een aanpak 'op z'n Belgs' is het Belgische mobiliteits- en verkeersbeleid. Verschillende gewesten zijn bevoegd voor hun eigen infrastructuur, wat leidt tot onduidelijke of tegenstrijdige beslissingen. Zo kan een snelweg binnen enkele kilometers vier keer van naam of nummer veranderen. Ook de lange regeringsvorming in 2010-2011, toen België meer dan 500 dagen zonder federale regering zat, wordt vaak aangeduid als een typisch voorbeeld van de werking 'op z'n Belgs'.
'Op z'n Belgs' als culturele identiteit
Ondanks, of misschien net dankzij, de kritiek is de uitdrukking 'op z'n Belgs' ook een vorm van culturele zelfspot en identiteit geworden. Vele Belgen herkennen zich in het beeld van een pragmatische, soms chaotische, maar uiteindelijk werkende leefwijze. De uitdrukking drukt een soort relativerende kijk uit op zichzelf en het land, waarbij de gebrekkige efficiëntie wordt aanvaard als een inherent onderdeel van het Belgische bestaan.
Waar wordt de uitdrukking het vaakst gebruikt?
De term duikt regelmatig op in nieuwsartikelen, politieke analyses, televisieprogramma's en op sociale media. Vooral in tijden van politieke stilstand of wanneer regelgeving incoherent lijkt, wordt de uitdrukking bovengehaald. Ook in cartoons en satire wordt 'op z'n Belgs' gebruikt om commentaar te leveren op de Belgische samenleving.
Is 'op z'n Belgs' altijd negatief?
Hoewel het meestal negatief klinkt, hoeft 'op z'n Belgs' niet per se slecht te zijn. De compromisformule heeft er immers voor gezorgd dat België relatief vreedzaam en stabiel blijft, ondanks de vele verschillen tussen bevolkingsgroepen. Het toont de kracht van overleg en gedeeltelijke consensus, al gaat het vaak gepaard met wat chaos onderweg.
